به گزارش روزنامه همشهری؛از تأثیرات اجتماعی کرونا در حوزه مشاوره و درمان، افزایش استفاده از مشاوره‌های مجازی و تلفنی است. این افزایش از دو زاویه یعنی رشد فزاینده پیامدهای روحی کرونا مانند ترس، استرس، افسردگی، اضطراب، خشونت‌ها و اختلافات خانوادگی و به‌ویژه سوگ حل‌نشده به‌دلیل آمار بالای فوتی‌ها و نداشتن حمایت عاطفی، بین مردم و از طرف دیگر نیاز شدید به خدمات مشاوره‌ای و در دسترس‌نبودن این خدمات به‌دلیل تعطیلی یا کاهش ساعت کاری مشاوره‌های حضوری، قابل درک است. روانشناسان و مشاورانی که در کلینیک‌ها و به‌صورت خصوصی کار می‌کنند و همچنین مراکز مشاوره‌ای که زیرمجموعه سازمان بهزیستی هستند، اذعان دارند که حجم مشاوره‌های تلفنی و آنلاین طی ۲سال اخیر چند برابر شده و درخواست کمک حرفه‌ای برای مواجهه با تأثیرات روانی کرونا به‌ویژه در حوزه اختلافات خانوادگی، استرس و سوگ از دست‌دادن عزیز، پرتکرارترین نیاز مردم در مشاوره‌های تلفنی و آنلاین است. البته همچنان تعداد زیادی از مردم نیز به‌دلیل هزینه بالای مشاوره‌های تلفنی و آنلاین که تقریبا تفاوتی با مشاوره حضوری ندارد، از کمک حرفه‌ای محروم هستند و این روان رنجور بی‌تردید فرد و جامعه را در دوران پساکرونا با مشکلات جدی مواجه خواهد کرد. هر ۴۵دقیقه مشاوره آنلاین با مشاوری که کارشناسی‌ارشد است ۱۰۰هزار تومان و با مشاوری که مدرک دکتری دارد، ۲۰۰هزار تومان هزینه دربردارد. این رقم البته مربوط به کلینیک‌های معمولی و روانشناسان تازه‌کار است. هزینه مشاوره با متخصصانی که اسم و رسمی دارند، بین ۲۵۰تا ۴۰۰هزار تومان برای یک ساعت مشاوره تلفنی یا حضوری است.
افزایش مشاوره‌های تلفنی و کارکرد مؤثر آن
داده‌ها و اطلاعات مربوط به مراکز مشاوره بهزیستی و همچنین کلینیک‌ها و مطب‌های خصوصی نشان می‌دهد که تماس‌های مردمی با هدف دریافت مشاوره به‌ویژه در حوزه مسائل مربوط به کرونا به شکل چشمگیری افزایش پیدا کرده که این مسئله در ارتباط مستقیم با رشد آسیب‌های روحی و روانی افراد طی ۲سال گذشته قرار دارد. به‌عنوان مثال، طبق تحقیقاتی که اردشیر بهرامی، پژوهشگر حوزه خودکشی درباره وضعیت بحران روحی دوران کرونا انجام داده، خودکشی طی ۲سال اخیر رشد زیادی داشته است. پژوهشگران این حوزه بر این باورند که افسردگی و سوگ حل‌نشده حاصل از مرگ از طرفی و مشکلات روانی و روحی ناشی از بیکاری و بی‌پولی گسترده در ایام کرونا که با رشد بی‌سابقه تورم و گرانی نیز همراه بوده دلیل رشد آمار خودکشی در سال‌های کرونایی گذشته است. عدم‌دسترسی بسیاری از افراد به خدمات روان‌درمانی به‌دلیل هزینه بالای آن و عدم‌اطلاع از وجود خدمات رایگانی چون خط ۱۲۳اورژانس اجتماعی، سبب می‌شود که افراد نتوانند از افکار منفی و بحران‌های منجر به‌خودکشی به‌ویژه در ایام کرونا رها شوند.
افزایش حجم تماس‌های مربوط به اورژانس اجتماعی ۱۲۳بهزیستی هم نشان از رشد ۳۵درصدی نزاع‌ها و اختلافات خانوادگی، تنش‌های میان والدین و فرزندان و میان زوجین در ایام کرونایی دارد. این خدمات از آنجا که رایگان است می‌تواند کمک مؤثری در رفع تنش‌ها و اختلالات روانی در ایام شیوع بیماری باشد. در کنار شرایط کرونایی، عوامل دیگری نیز در استقبال مردم از مشاوره تلفنی مؤثر است. به‌عنوان مثال، بسیاری از افراد تمایل ندارند که اعضای خانواده و یا همسرشان از مراجعه آنها به روانشناس مطلع شوند، یا برای افرادی که در روستاها و شهرهای کوچک زندگی می‌کنند امکان دسترسی به مشاوران قابلی که در کلانشهرها هستند دشوار است، برای همین مشاوره‌های تلفنی و آنلاین گزینه خوبی برای این افراد است.
از آنجا که استرس در تشدید علائم بیمار کرونایی و وخامت حال بیمار و اطرافیانش بسیار مؤثر بوده و از طرف دیگر، داشتن روحیه و امید در شرایط بحران مانند شیوع یک بیماری واگیر، در بالابردن سطح ایمنی فرد بسیار مؤثر است، مشاوره تلفنی که بیشتر از نوع حضوری آن در دسترس عموم است، می‌تواند کمک مؤثری در حفظ سلامت جسم و روح شهروندان در ایام شیوع کرونا باشد. آنچه در این ارتباط مهم است نحوه اطلاع‌رسانی به مردم درخصوص امکان مشاوره‌های تلفنی به‌ویژه به‌صورت رایگان در قالب طرح‌های بهزیستی است. نکته دیگری که آگاه‌شدن از آن بسیار ضروری است این است که مردم بدانند هر اندازه میزان اضطراب و استرس بالاتر رود، سطح دفاعی و ایمنی بدن پایین‌تر می‌آید؛ در نتیجه، برای بالابردن سطح دفاعی بدن، مدیریت اضطراب و استرس ضروری است، بنابراین، شهروندان باید مسائل روحی خود را مطرح کرده و نسبت به سلامت روان در مقابله با کرونا آگاه شوند.
خدمات تلفنی در مراکز روانشناسی و مشاوره
در ایام شیوع کرونا، مراکز و کلینیک‌های متعدد روانشناسی تحت نظارت انجمن مشاوران ایران، شروع به اجرا و یا گسترش طرح‌های مشاوره تلفنی با هدف کاهش پیامدهای روحی کرونا کردند. به‌عنوان مثال، یک مرکز ۱۲۵روانشناس را به‌صورت شبانه‌روزی به‌کار گرفته است که افراد می‌توانند نخست مشاور خود را انتخاب کرده و آنطور که در آگهی این مرکز آمده، به‌صورت رایگان با مشاوران صحبت کنند. خدمات این روانشناس‌ها البته محدود به تأثیرات روانی کرونا نیست و سایر مسائل را نیز دربرمی‌گیرد.
طرح دیگری که در زمینه گسترش و بهبود کیفیت خدمات مشاوره تلفنی در حال اجراست، «طرح مراقبت و حمایت روانی- اجتماعی گام به گام از نوجوانان و والدین» است که با همکاری وزارت ورزش و جوانان و یونیسف و با هدف آموزش «مشاوره تلفنی برای روانشناسان» برگزار می‌شود. در این طرح، هر هفته حدود ۱۰۰ نفر از مدیران، روانشناسان و مشاوران شاغل در مراکز تخصصی مشاوره خانواده در کلاس‌های آموزش مجازی آنلاین و تلفنی شرکت می‌کنند. محتوای این دوره‌ها مسائلی از قبیل ترویج سبک زندگی سالم میان نوجوانان و جوانان، کمک به مواجهه افراد با بحران‌های روحی کرونا مانند اضطراب، استرس، سوگ و تنش‌های خانوادگی را دربرمی‌گیرد. مرکز مشاوره تلفنی دانشگاه شیراز از دیگر مراکزی است که با یک تیم ۴۰نفره از روانشناسان و مشاورانی که برای مشاره تلفنی آموزش دیده‌اند، به‌صورت رایگان در ایام کرونا به مردم کمک روان‌درمانی می‌کنند.
«با ما حرف بزن» یا مشاوره تلفنی ۱۴۸۰ طرحی از خدمات رایگان سازمان بهزیستی است که با افزایش ظرفیت به‌صورت شبانه‌روزی و رایگان به شهروندان خدمات مشاوره‌ای می‌دهد. پویش «با من حرف بزن» در ادامه طرح بهزیستی برای گسترش خدمات اورژانس اجتماعی ۱۲۳و گزارش کودک‌آزاری و همسر آزاری در ایام قرنطینه کرونایی طراحی و اجرا شده است. مشاوره‌های کاهش استرس و اضطراب ناشی از خودبیمارانگاری، وسواس شست‌وشو، رفع علائم افسردگی، مواجهه با سوگ در خلأ همراهی نزدیکان و دیگران و... ازجمله خدمات جدید این مراکز در ایام کرونایی است. خدمات اورژانس اجتماعی (۱۲۳) و خط مشاور ۱۴۸۰ بهزیستی طی ۲سال گذشته کوشیده است با ارسال پیامک «کمک به روابط خانوادگی و بهبود فضای روانی و انسجام اجتماعی» به شهروندان، آنها را نسبت به‌وجود این خدمات در ایام کرونا آگاه کند. استقبال از طرح‌های گسترش مشاوره‌های تلفنی خط ۱۴۸۰سبب شده که حجم کار مشاوران این بخش افزایش یابد، به‌طوری که پایان شیفت کاری شب این گروه از مشاوران از ۸ به ۱۲شب تغییر یافته و همچنین ارائه خدمات مشاوره‌ای به روزهای تعطیل تعمیم یافته است.
نظر شما